این عارضه در 3مقطع جداگانه در کودکان شیوع دارد. یک دسته کودکانی هستند که از شیر خشک استفاده می کنند و دچار یبوست می شوند، مقطع دیگر زمانی است که کودکان رفتن به سرویس بهداشتی را تمرین می کنند و در سن دبستان نیز کودکان مشکل استرس رفتن به دست شویی در مدرسه را پیدا می کنند و بیشتر به یبوست مبتلا می شوند. دکتر کورش جعفریان، متخصص تغذیه و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه می دهد: نباید فراموش کرد که در بسیاری از اوقات والدین به اشتباه به تشخیص یبوست می رسند و ممکن است دست به خوددرمانی بزنند. به عنوان مثال یک نوزاد 4 یا 5 بار در روز عمل دفع داشته باشد اما با گذشت چند ماه به روزی یک بار یا 2 روز یک بار دفع برسد. والدین باید به نوع مدفوع به هنگام دفع دقت کنند زیرا اگر نوزادی پس از 2 روز دفع نرم و مرطوبی داشت، نشانه این است که دچار یبوست نشده است، نکته این جاست که هر قدر سن کودک بالاتر می رود، تعداد دفعات دفع بیشتر می شود. یک کودک 2 ساله ممکن است 2 بار در روز دفع داشته باشد یا یک کودک 4 ساله یک بار در روز دفع کند. بنابراین آبکی و سفت بودن مدفوع نشانه یبوست نداشتن یا ابتلا به یبوست در کودکان است نه تعداد دفعات دفع آن ها. به این ترتیب تعریف یبوست از نظر والدین تغییر می کند و والدین با دقت در مدفوع کودک می توانند بفهمند که تعریفی که از یبوست داشته اند، اشتباه بوده و او یبوست نداشته است. اگر بخواهیم درباره عوامل ایجاد یبوست صحبت کنیم باید به نقش تغذیه اشاره کنیم. کودکانی که میوه و سبزیجات کمی می خورند، مایعات کمی می نوشند و فعالیت بدنی و تحرک کمی دارند، بیشتر دچار یبوست می شوند، غیر از این ها بیماری «هیرشپرونگ» که طی آن سلول های عصبی انتهای روده ناقص هستند یا وجود ندارند باعث یبوست نوزاد می شوند.این بیماری به سرعت تشخیص داده می شود زیرا از روز اول با نوزاد است و باید درمان شود. علاوه بر این بعضی داروها مثل آنتی هیستامین یا داروهای حاوی کدئین می تواند باعث یبوست شود. کم کاری تیروئید و سرطان کولون نیز بیماری های دیگری هستند که در کودکان به یبوست منجر می شود.این متخصص تغذیه درباره درمان یبوست می گوید: درمان یبوست پس از تشخیص قطعی عارضه بسته به سن کودک متفاوت است. کودکان شیرخوار که از شیر مادر تغذیه می کنند به ندرت دچار یبوست می شوند، در صورتی که دچار یبوست شدند می توان تعداد دفعات شیردهی را افزایش داد. کودکانی را که از شیر خشک استفاده می کنند باید با تغییر نوع شیر درمان کرد مثلا اگر کودک از شیر گاو تغذیه می کند می توان شیر سویا به او خوراند، هم چنین می توان در فواصل شیردهی مایعات بیشتری به کودک خوراند. در کودکان بیشتر از 9 ماهه می توان از ملین هایی مثل آلو، آب آلو، اسفناج پخته و گوجه استفاده کرد.در سنین بالاتر می توان از سبزیجات پخته و سبوس استفاده کرد تا به لحاظ داشتن فیبر بالا یبوست را درمان کرد.هم زمان نباید نقش فعالیت فیزیکی را نادیده گرفت زیرا یکی از علل یبوست در کودکان کم تحرکی است . حتی در کودکان شیرخوار مشاهده شده که ماساژ ملایم و بازی با پاهای کودک باعث رفع یبوست کودک می شود بنابراین در سنین بالا نیز می توان کودک را تشویق به بازی و تحرک کرد و هم زمان رژیم غذایی او را اصلاح کرد. از طرفی زخم یا سوختگی ناحیه مقعد و شقاق مقعدی هم در کودکان می تواند از علل یبوست باشد و کودکی که به هنگام دفع درد داشته باشد، از دفع اکراه دارد و مدفوع پس از ماندن در روده بزرگ و پس از جذب آب آن، سفت شده و یبوست را به وجود می آورد.وی با اشاره به زمان حساس آموزش رفتن به دست شویی به والدین توصیه می کند برای این کار عجله نکنند و کودک را تحت فشار نگذارند.وی ادامه می دهد: استرس و فشار عصبی وضعیت مزاج کودک را به هم می ریزد. والدینی که به هنگام رفتن کودک به دست شویی عجله می کنند و فرصت کافی به کودک نمی دهند یا زودتر از موعد و قبل از رسیدن به آمادگی کودک او را مجبور به استفاده از دست شویی می کنند ناخواسته باعث ابتلای کودک به یبوست می شوند. می توان استفاده از دست شویی را به زمانی که کودک آمادگی صد در صد آن را دارد موکول کرد و در زمان آموزش او را با تشویق به موقع به دست شویی فرستاد. در دوران مدرسه نیز گاه مشاهده می شود که کودک به علت تنها رفتن به دست شویی، استرسی که در محیط مدرسه دارد، نداشتن فرصت و غیره دچار یبوست شود.قطعا همه والدین از مضرات تنقلات و چیپس و پفک آگاهی دارند اما این خوراکی ها در ابتلا به یبوست هم نقش دارند، چنان که دکتر جعفریان می گوید شکلات تلخ، بستنی، حتی خوردن بیش از حد ماست، برنج سفید، هویج پخته ، چای و قهوه تلخ همگی در ایجاد یبوست نقش دارند، فست فودها یا غذاهای آماده که حاوی چربی زیادی هستند علاوه بر این که سلامت قلب کودکان را در سنین بالاتر به خطر می اندازند، در تشدید یبوست نقش دارند، باید به این نکته توجه کرد که در مواردی که شکم بچه سفت است، دفع گاز ندارد و ناحیه شکم کودک دردناک است باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کرد و کودک را تحت درمان قرار داد. یبوست مزمن فقط با مصرف مسهل درمان نمی شود زیرا ممکن است به تنبلی روده ها و عادت به آن ها منجر شود. یبوست طولانی و مزمن باعث بزرگ شدن قطر روده، سوراخ شدن روده و تاخیر در رشد کودک می شود و بررسی پایش رشد می تواند کمک کند تا دریابیم کودک دچار یبوست مزمن شده است. 

از حدود یک سالگی کودک باید با غذای خانواده آشنا شود و بتواند از 6 گروه اصلی غذایی یعنی نان و غلات، شیر و لبنیات ، گوشت و تخم مرغ ، حبوبات، میوه ها و سبزی ها استفاده کند. به نوشته «به سایت» گنجایش معده کودک در مقایسه با افراد بزرگسال کمتر است و با مقدار کمی غذا خیلی سریع سیر می شود از طرف دیگر کودک در حال رشد است و معمولا در حال فعالیت و بازی است پس نیاز او به مواد غذایی و انرژی زیاد است.در سال دوم زندگی شیر مادر منبع عمده تامین انرژی و سایر مواد مغذی کودک است و در نتیجه هم چنان بر شیر مادر تاکید می شود اما شیر باید بعد از صرف غذا به کودک خورانده شود.در پایان یک سالگی می توان سفیده تخم مرغ را به صورت کاملا پخته با مقدار کم به کودک داد و اندک اندک حجم آن را زیاد کرد.در این سن قطره آهن و مولتی ویتامین باید ادامه پیدا کند. کودکان در این سن حداقل 5 وعده کوچک در طول روز غذا می خورند و یک میوه سالم می تواند یک میان وعده خوب برای آن ها باشد. از همین دوران باید مصرف نمک را بسیار محدود کرد و از افزودن نمک به غذا سر میز غذا جدا خودداری کرد. والدین باید دقت کنند که اگر کودک تمایلی به خوردن غذای خاصی ندارد، هرگز او را مجبور به خوردن نکنید و سعی کنید آن غذا را با تغییر مزه و شکل دوباره امتحان کنید و در صورت نبود علاقه مجدد، جایگزین مناسبی برای آن پیدا کنید. بهتر است با افزایش سن برای غذا خوردن به کودک استقلال دهید و به تدریج فقط روی مقدار و نحوه خوردن او نظارت کنید

منبع